Leesplezier uit Zambia

Deze eerste mail is wat lang geworden: wél leuk en met een hoogtepunt aan het eind! Veel leesplezier!.............................


Als je voor de negende keer naar Zambia vliegt wordt het dan niet saai en routinematig? Nee hoor, want de wereld draait door en je blijft je verbazen. Zoals bij het razendsnelle en gemakkelijke inchecken wat je zelf via de computer kunt doen. Creditcard in het apparraat om het systeem te activeren, het nummer van het E-ticket ingeven, nog een paar keer op het touch-screen drukken en de instapkaarten rollen uit de printer.
Doordat je via Londen zeer beperkte handbagage mag meenemen doen ze niet moeilijk over de zeven kilo overgewicht. En d'r zit amper kleding voor mezelf in de grote plastic tas. Mijn boodschappenlijst is dan ook geheel afgewerkt: wat zullen ze weer blij zijn in Solwezi!
Na de douane neemt de druk op mijn blaas toe en loop ik de toiletruimte in. Ik krijg een vette grijns op mijn gezicht. Dat Japanners overal foto's van nemen is bekend, maar wat Koreanen gaat alle verbeelding te boven. Want wat deze Koreaan met zijn mobieltje in de toiletruimte fotografeert is echt lachwekkend: de vlieg in het urinoir!
Door het slechte weer (d'r valt in Nederland meer regen dan in een tropisch regenseizoen in Zambia!) stijgt het vliegtuig met een uur vertraging op richting Londen. We zijn weer onderweg en de rust komt terug in mijn hoofd. Nu is er niets meer te regelen in Nederland. Ik geef me over aan de slaap en droom van de kinderen, mijn moeder en uiteraard van Brenda. Het leven in twee werelden heeft vóór en nádelen!
Groot voordeel in de westerse wereld is de automatisering bij overheidsinstanties. Bijvoorbeeld de douane. Wat zijn wij verwend binnen de EU. Met hoge snelheid passeren wij de landsgrenzen. Na acht trips ken ik inmiddels de douane op het vliegveld van Lusaka: niet de namen van de mensen maar wel de procedures. Natuurlijk moeten er drie ordners met gescheurde en gekrulde papieren worden doorgeworsteld voordat mijn visum tevoorschijn komt. Het document klopt niet, dus nog meer oponthoud voordat ik in de armen van Brenda kan vallen. Is er op het visum een combinatie gemaakt van mijn geboortedatum en aankomstdatum. Dan kunnen de douaniers heerlijk kijken hoe ze dat op zullen lossen. Eerst maar 's proberen of er nog wat extra geld te halen is. Lukt niet bij mij. Ik vertel ze dat mijn taxichauffeur James met het origineel buiten staat en laat ze op mijn paspoort zien dat ik écht op de 28ste juli geboren ben. Niet in 2006, maar effe eerder! Duurt even voor ze snappen dat ze mij niet kunnen dollen. Als laatste ga ik door de douane, pak mijn bagage van de al lang stilstaande band en val in de handen van Brenda, die nog als enige in de ontvangsthal staat: naast de inmiddels wat ongeruste James.
De volgende dag met bus naar Malawi: geweldig! Moet iedereen een keer doen. Wordt je knap rustig van! Die lieve Brenda had een dag eerder uitgezocht dat er een directe bus naar Lilongwe gaat. Een échte coachbus, hadden ze gezegd. Dat klopt wel; voor Malawiaanse begrippen. De vulling die in een ver verleden nog in de rugleuningen zat, is voor meer dan de helft verdwenen en de overgebleven helft hangt nu aan de buitenkant van de banken. Na een uur wachten besluiten we toch een Zambiaanse bus te nemen. We krijgen ons geld van de Malawiaanse onderneming niet terug: al gaan we op onze knieën. De betere Zambiasnse bus brengt ons in acht uur naar Chipata en met een taxi "vliegen" we naar de grens om daar nét voor donker aan te komen. Alle haast voor niets: d'r is maar één douanier om alle stempels te zetten voor de inkomende en uitgaande mensen. Geduld is een schone zaak! Lopend de grens over; de stempels in Malawi gaan snel en met mijn vriendelijke brutaliteit krijgen we nog een lift in een snelle Landcruiser tot de volgende plaats in Malawi. Daar onderhandelen we, samen met een zuster, met de chauffeur van de minibus over een speciale prijs voor de 150 kilometer naar Lilongwe. Komt het toch nog goed: het rammelende en tochtende busje zorgt ervoor dat we om half negen ons pension bereiken. Eind goed, al goed en weer bevestigd gekregen dat tijd geen factor moet zijn als je in Afrika reist.

Oh ja, op de eerste dag ook al werk voor de stichting gedaan. Een ontmoeting met Charles, de invalide timmerman die in Lusaka een soortgelijk MUKWA-project wil opzetten als in Solwezi. De stichting ondersteund zijn initiatief en hij Charles zet vol trots zijn handtekening op het contract en ontvangt zijn startkapitaal. Op 4 oktober gaan we kijken hoe zijn werkplaats is ingericht en of er al stoelen geproduceerd worden. Hugo, John, Harry en ik hebben er alle vertrouwen in.

De eerste volle dag in Malawi staat ook volledig in het teken van reizen. Als je wat wilt zien in Afrika ontkom je er niet aan om vele dagen in bus of auto te zitten. Tenzij je geld zat en een privevliegtuig hebt.
Opnieuw krijg ik vandaag de bevestiging dat Afrikanen geen Eckhart Tolle (De Kracht Van Het Nu) hoeven te lezen. We reizen de 400 kilometer met de minibus. Het openbaar vervoer kent hier nog niet van die snelle luxe bussen die "we" in Zambia hebben. We zijn precies op tijd en kunnen direct instappen. De man wijst ons de plaatsen op de tweede rij van achter: één stoel en een klapkrukje waarvan de leuning niet hoger is dan de plaats waar de string van een Nederlandse tiener zit! Uiteraard wil Brenda dat ik op die stoel, die overigens ook niet veel voorstelt, ga zitten. Jaja, niet dus voor mij alleen. Delen met de man die nog buiten staat en zijn tas er alvast had neergezet.
Terug naar Eckhart Tolle, want nu begrijpt de lezer niet meer wat ik bedoel. Als je meemaakt hoe de Malawianen het busje instappen, gaan zitten, de kinderen op schoot, de tassen er tussen in gepropt en vervolgens gezellig pratend, grappen makend, lachend en soms ook slapend de zeven uur durende trip aan zich voorbij laten gaan: da's niet uit te leggen. Geen boos gezicht, geen onvertogen woord en elkaar helpen met de vele bagage. Hier is geen werk voor een psycholoog. De Afrikanen ondergaan het leven zoals het is en stellen zich in op de lange martelgang wat het reizen hier veelal is. Het is jammer dat ik niet kan verstaan waar het over gaat, want de mannen voor in de bus hebben het laatste uur vette lol met elkaar. Brenda slaapt op mijn schoot; daar kan ik het ook niet vragen. Zij verstaat namelijk de Malawiaanse taal (Chichewa) bijna geheel omdat zij uit de Zambiaanse grensstreek in buurt van Chipata komt. Dat blijkt in de komende dagen een groot voordeel. Op de markt, in winkels, taxichauffeurs, bediening in de lodge, etc.... Overal worden onze vragen begrepen en krijgen we uitgebreide uitleg.
Na opnieuw de hele dag reizen komen we in de schemering aan in de gezellige lodge in Nkhata Bay. Gebouwd tegen de stijle berg die in de blauwe baai uit het meer bijna recht omhoog komt. Het is dan ook continu trappen lopen om bij ons huisje te komen. Een prachtig vrij uitzicht is dan wel het positief resultaat. Het huisje is Afrikaans ingericht, hemelbed en groot bad van natuursteen. Binnen is het net zo luchtig als op het terras. Glasvensters zijn er niet zodat de wind vrij spel heeft door het muskietengaas. De bediening is uiterst vriendelijk en de hele atmosfeer is zodanig dat je je er meteen thuis voelt. Al het personeel is mede-eigenaar. Zes jaar geleden hebben ze gezamenlijk dit stuk grond gekocht en zijn gaan bouwen. Mensen van divers pluimage en wel met één doel: gelukkig leven zonder stress! Er zijn diverse Afrika-gangers die hier weken en soms zelfs maandenlang blijven hangen. Kan ook, want een overnachting kost drie dollar en als je op de markt je eten koopt kun je het lang volhouden. Hoewel......de verveling slaat snel toe als je iedere dag zwemt in helderblauw water wat warmer is dan een verwarmd zwembad, snorkelend alle kleuren vissen voorbij ziet komen, de zon er gewoon iedere dag is, evenals de feestelijke stemming in de bar, en urenlange wandelingen maakt om daarna steeds weer bij dezelde saaie baai uit te komen.
De eerste dag nemen we alle rust. Klein stukje wandelen en daarna oefenen om met z'n twee in een uitgeholde boomstam het meer op te gaan. Dit loopt uit in doorlopende lachsalvo's van onszelf en zwaaiende lachende mensen op het terras. We besluiten dat we beter wat kunnen zwemmen en rusten. Morgen gaan we weer wat afzien in een minibus: op weg naar het muziekfestival op het strand van Chintetche.
Dat afzien valt reuze mee. De vullingen van de banken zitten nog "gewoon" tussen de netjes dichtgestikte bekleding. Onderweg komen we langs een kilometers lange rubberplantage. Kinderen staan er zwaaiend langs de weg hun zelfgemaakte voetballen te verkopen. We kopen er een voor Viola. Na een snelle doch goede onderhandeling over de prijs betaalt de kassier van de bus, en telt het op bij het tarief wat we hem nog moeten betalen. Het leven kan zo simpel zijn!
Na veel relaxen en tijd voor elkaar komt er op dinsdag een eind aan ons verblijf in Malawi. We gaan met taxi, minibus, grote bus en opnieuw minibus en taxi naar de grens. Op de heenweg heb ik in de bus enorme rugpijn opgelopen die ondanks de vele rust nog niet over is. Opnieuw is deze reis dus afzien! En ook opnieuw weer veel onvergetelijke momenten.
Zoals het moment dat we de grens naderen. We zitten in een overbeladen taxi. De andere inzittenden hebben onwijs veel ingekocht in Malawi. Daar zijn veel spullen goedkoper dan in Zambia. Er stonden in de kofferbak dus een televisie (grootbeeld uiteraard!), DVD-speler, vier autobanden, en nog meer waardevolle zaken. Aangeven aan de douane is zonde van het geld. Oplossing zijn er dan voorhanden. Ongeveer een kilometer voor de grens stoppen we. Er staan een tiental mensen klaar met fietsen. Na vurige onderhandelingen worden de zaken op de fietsen gebonden en rijden we door naar de grens. We stappen uit, laten de douane van Malawi de paspoorten stempelen, lopen de grens over, weer stempelen in Zambia om daar weer in een nieuwe verse taxi te stappen. Komt er nog iemand bij, ofwel met z'n zevenen in een personenauto. Ik weiger op te schuiven: mijn rug is al goed verrot. Ook hiervoor hebben de heren een oplossing: met z'n vieren voorin. Zoals Dion wel 's bij mij op schoot mag sturen zaten nu twee volwassen kerels op de bestuurdersstoel. Verbazen doe je je hier nergens meer over.
Een kilometer na de grens rijden we een pad in, achter een huisje en ja hoor…….daar staan de beladen fietsen klaar om de zaken weer in de auto te laden. Zo verdient de lokale bevolking in beide landen aan deze illegale handel.
Bij het licht van de volle maan arriveerden we in Chipata bij de nicht van Brenda. Daar brengen we twee nachten door. Zoals het hier gaat, krijgen wij hun slaapkamer en slapen zij op een mat in de woonkamer. Een dagje relaxen en inkopen doen in Chipata om vervolgens volbeladen met handel via Lusaka naar huis in Solwezi af te reizen. Heerlijk om weer in Solwezi te zijn en in het bijzonder in de rust rondom het huis van Brenda. Om straks onze gasten en volgend jaar de kinderen in een wat minder primitieve omgeving te ontvangen heeft Brenda de slaapkamers een verfbuurt gegeven, van een nieuw bed voorzien en de badkamer (buiten) verhoogd tot stahoogte. Dat is wel heel erg handig! De termietenheuvel is een stuk afgegraven zodat we ook hier een chota kunnen bouwen, zoals bij mijn huis aan de andere kant van Solwezi. Een chota is simpel rond gebouwtje met alleen een dak en rondom open, zodat het er altijd lekker verfrissend is. En dat dan met uitzicht over de valei: wat meer kan een mens wensen?
Woensdag ga ik terug naar Lusaka om John en Antje op te halen. Daarna met hen naar Kasempa om ze voor te stellen aan de bevolking en met name aan de invaliden. We gaan dan samen inventariseren hoe we het project daar het beste handen en voeten kunnen geven.