Solwezi: CLEAN & GREEN

Zaterdag 8 april is een dag met een dubbele betekenis voor mij. Opgestaan en meteen een SMS naar mijn jarige dochter Ilya: 15 jaar jong! In gedachten zijn we dichtbij elkaar. Veel tijd om in die gedachten bij haar te zijn heb ik niet. Om half acht komen de initiatiefnemers voor een schoon Solwezi bij elkaar. Vóór het gemeentehuis: je moet toch ergens beginnen? We zijn met vier Zambianen, twee Kenianen, twee Amerikanen, een Tsjech én uiteraard een Nederlander (ikke). De Keniaanse Jane wil hier een schoonmaakbedrijf opzetten: een échte uitdaging en een geheel braakliggend terrein, ofwel een gierend groot gat in de markt. Het is het bekende verhaal van de twee schoenenverkopers in Afrika. De Amerikanen en de Tsjech werken als vrijwilligers voor een katholieke organisatie en zijn betrokken bij het onderwijs. De Zambianen zijn iemand van de gemeente en drie mannen die op de markt werkzaam zijn. Gewapend met enkele bezems, twee schoppen, een hark, twintig vuilniszakken en honderd handschoenen die we van het ziekenhuis hebben gekregen lopen we van het gemeentehuis naar de markt. Onderweg jeuken onze handen al, want overal langs de weg ligt plastic en ander afval. Bij de markt aangekomen beginnen we direct bij het eerste pad tussen de stalletjes. Tot onze positieve verbazing zijn er al veel verkoopster (in dit pad vooral groente en fruit) begonnen met het vegen van hun eigen pad. Er liggen al diverse hopen vuil: de vuilniszakken zijn dan ook in enkele minuten vol. De truck van Jane staat klaar om de zakken in om te kieperen: de zakken worden hergebruikt. Zo gaan we pad voor pad de markt af. En bij ieder pad is er wel iemand die aanhaakt bij het schoonmaken. Totdat een uur later alle handschoenen op zijn. Niet dat veel van de marktkooplui zich daar iets van aantrekken, maar het staat wel interessant om met witte operatiehandschoenen rond te lopen! De marktmeester, die er vanaf het begin bij is, loopt in het rond met een megafoon en moedigt in het Kaonde de mensen aan tot meehelpen en geeft tegelijkertijd de boodschap mee dat wij de wereld te leen hebben van onze kleinkinderen. Demonstratief laten we samen zien dat het plastic niet vergaat. Terwijl hij enthousiast doorpraat trek ik aan de stukjes plastic die uit de vette natte aarde steken. Ongelooflijk: het is niet als lange wortels van onkruid. Je blijft trekken en de rode klei komt soms over een meter lengte mee omhoog. Als er nu maar twee mensen zijn die het snappen en geen troep meer langs de weg gooien, dan hebben we dat gewonnen.
De marktmeester schreeuwt door zijn megafoon “Blablabla…… BP, BP, free BP!”. De Amerikaanse Ted en ik kijken elkaar aan en vragen ons af waar hij het over heeft. Die uitleg is snel gegeven: “I advertise for the free bloodpresure, sir!” Da’s waar ook! Om aan te geven dat het om de gezondheid van alle mensen gaat heeft Jane geregeld dat een arts en twee zusters van het ziekenhuis bij de schoonmaak aanwezig zijn om van iedereen de bloeddruk op te meten. Geweldige aktie! De zusters zijn constant in de weer.
Even na twaalven zijn we doodop: zowel fysiek als psychisch. We kunnen gerust spreken van een enerverende dag en een bijzondere ervaring. Het is de eerste aanzet: de groep is enthousiast genoeg om het niet bij een éénmalige opruiming te laten. Volgende week evaluatie met de organisatie en dan gaan we een plan van aanpak maken om fondsen aan te werven zodat we de volgende keer met nog meer mensen én vooral beter materiaal de zaak aanpakken. Om het constructief aan te pakken is er bijvoorbeeld goed transport nodig. De enige truck die de gemeente heeft om vuil op te halen staat al maanden stil omdat er geen geld is om het ding te repareren. Beetje goede bezems zijn hier niet te koop en de veel troep die er is kun je niet met die lokaal geproduceerde vegertjes weghalen. Da’s dweilen met de kraan open. Dan is er absoluut een behoefte aan goede werkhandschoenen. Die operatiehandschoenen zijn een prima gift geweest, echter bij het minste of geringste scheurt het dunne plastic open met alle onhygiënische gevolgen voor je eigen gezondheid. Tevens willen we het onderwijs er helemaal bij betrekken. De jeugd is het makkelijkst te beïnvloeden en nog op te voeden. Bij de volwassen is het een gewoonte geworden om alles langs de weg te gooien. Die “habbit” heb je niet zomaar veranderd. Daar moeten de kinderen ons bij helpen!

Zijn er mensen die dit lezen en denken “Hé, ik weet wel een bedrijf die dit project wil sponsoren”, reageer dan naar mij. We zijn al bezig om een Powerpoint presentatie te maken zodat we goed kunnen laten zien wat ons doel is en hoe we dat willen bereiken. Tussen 15 mei en 28 augustus maak ik tijd vrij om me ook hiervoor in Nederland in te zetten. Schoonmaken in Solwezi is een keiharde noodzaak!